Co robić, gdy została u ciebie zdiagnozowana cukrzyca ciążowa? Dieta to podstawa! Poznaj najważniejsze zasady i naucz się samodzielnie tworzyć jadłospis.
Gdy jesteś w ciąży, regularnie się badasz i dbasz o zdrowy tryb życia. Jeśli w czasie wizyty u lekarza usłyszysz diagnozę „cukrzyca ciążowa”, możesz zastanawiać się, czy nie popełniłaś jakichś błędów, które mogą zaszkodzić tobie lub dziecku. Nie martw się na zapas – to choroba, która sprawia nieco kłopotów, ale jeśli odpowiednio o siebie zadbasz, oboje będziecie bezpieczni. Co zrobić, gdy pojawi się u ciebie cukrzyca ciążowa? Dieta i kontrolowanie stanu organizmu to podstawa. Dowiedz się, jak żyć na co dzień z cukrzycą!
Skąd bierze się cukrzyca w ciąży?
Cukrzyca typu 3, czyli ciążowa, nie jest zjawiskiem powszechnym, ale pojawia się u kobiet stosunkowo często. Jeśli tak jest również w twoim przypadku, nie musisz się martwić, że niewystarczająco dbałaś o dietę i zdrowy tryb życia. Główną przyczyną cukrzycy są w tym przypadku hormony wydzielane przez łożysko. Powodują one insulinooporność niektórych tkanek, przez co glukoza nie może przenikać do nich z krwi.
Ryzyko wystąpienia cukrzycy w czasie ciąży jest większe, gdy kobieta jest obciążona genetycznie, to znaczy, gdy choroba pojawiała się już w jej rodzinie.
Co możesz zrobić, by zadbać o zdrowie swoje i dziecka?
Test obciążenia glukozą wykonuje się u kobiet w ciąży co najmniej dwukrotnie, około 10. tygodnia i po 24. tygodniu. Dodatkowo podczas standardowych badań sprawdza się stężenie glukozy we krwi i moczu. Jeśli badania wykazały u ciebie odchylenia od normy, a lekarz zdiagnozował cukrzycę, najlepsze, co możesz zrobić, to jak najszybciej zadbać o zdrowy tryb życia i dietę. Ważne jest też kontrolowanie masy ciała i nieprzejadanie się.
Czy przy cukrzycy ciążowej trzeba przyjmować insulinę?
W większości przypadków nie ma potrzeby podawania insuliny. O poziom cukru zadbasz, spożywając odpowiednio dobrane produkty. Im wcześniej wprowadzisz zmiany, tym lepiej dla ciebie i dziecka. Nieleczona cukrzyca może mieć bowiem poważne konsekwencje zdrowotne zarówno dla matki, jak i dla rozwijającego się płodu.
Zasady, którymi warto się kierować przy planowaniu diety
Co oznacza „zdrowa dieta” w przypadku osób chorych na cukrzycę? Tak naprawdę nie ma w tym nic skomplikowanego. Dieta cukrzycowa to po prostu wprowadzenie w życie zasad zdrowego odżywiania, których powinny przestrzegać wszystkie kobiety w ciąży. W przypadku, gdy przyszła mama jest chora, przestrzeganie zasad powinno być jednak bardziej restrykcyjne – jeśli chcesz zachować zdrowie, musisz szczególnie uważać na to, co jesz i nie pozwalać sobie na odstępstwa od reguł.
Jakie są zalecenia dla osób z cukrzycą ciążową?
Dietę powinno się ustalać według następujących zasad:
- spożywaj 6 posiłków dziennie, w 3–4-godzinnych odstępach;
- dostarczaj swojemu organizmowi około 2–2,5 tysiąca kcal dziennie (możesz zastosować następujący przelicznik: 35 kcal na każdy kilogram masy ciała);
- stawiaj na produkty o niskim indeksie glikemicznym – ten wskaźnik pokazuje, jaki będzie wzrost poziomu glukozy we krwi po 2 godzinach od spożycia, niski indeks oznacza, że wzrost poziomu będzie stopniowy, a nie gwałtowny;
- nie wybieraj jednak wyłącznie produktów o niskim indeksie glikemicznym – twój organizm potrzebuje przede wszystkim pełnowartościowej żywności, w tym takiej, która zawiera tłuszcz i węglowodany (może się zdarzyć, że będzie ona miała wysoki indeks glikemiczny);
- przy planowaniu diety korzystaj z wymienników węglowodanowych – to jednostka, która ułatwia kontrolowanie glikemii – jeden wymiennik to 10 gramów węglowodanów przyswajalnych, ta ilość odpowiada kromce chleba, 100 ml soku, małemu jabłku lub średniej wielkości ziemniakowi. Dzięki wyliczaniu wymienników nauczysz się urozmaicać swoją dietę.
Czego należy unikać w przypadku cukrzycy ciężarnych?
Zalecana przy cukrzycy ciążowej dieta ma swoje ograniczenia. Nie różni się jednak znacząco od diety, którą zaleca się wszystkim kobietom w ciąży. Jeśli cierpisz na cukrzycę, przede wszystkim unikaj słodyczy, których spożycie powoduje bardzo szybki wzrost poziomu cukru we krwi. Niewskazane jest także spożywanie dużych ilości białego pieczywa, tłustego nabiału, dżemu i miodu. Uważaj na owoce – są one uznawane za zdrową przekąskę, ale zawierają dużo naturalnego cukru, fruktozy, który również może powodować hiperglikemię. Kobietom w ciąży chorym na cukrzycę nie zaleca się także picia kawy, ponieważ podnosi ona ilość cukru we krwi.
Przykładowy jadłospis dla kobiety z cukrzycą ciążową – dieta bogata w błonnik, warzywa, węglowodany złożone
Zastanawiasz się, co możesz jeść na co dzień, aby mieć poziom cukru pod kontrolą? Jeśli stworzysz bazę bezpiecznych dla zdrowia produktów, będziesz mogła opracować na tej podstawie pełnowartościowy jadłospis na każdy dzień.
Co może znaleźć się w diecie w cukrzycy ciążowej? Oto lista produktów:
- pełnoziarniste pieczywo, niesłodzone cukrem, miodem ani melasą;
- warzywa: pomidory, ogórki, rzodkiewka, sałata, warzywa strączkowe;
- sery, jogurty naturalne i twarogi o niskiej zawartości tłuszczu;
- chude wędliny;
- płatki owsiane i inne (niesłodzone);
- pełnoziarniste kasze i ryż;
- mięso i ryby (gotowane lub pieczone);
- oliwa z oliwek i inne zdrowe oleje;
- samodzielnie pieczone ciasta słodzone stewią, ksylitolem lub erytrolem;
- sporadycznie – słodycze dla diabetyków niesłodzone cukrem.
Gdy masz już gotową listę produktów, możesz wykorzystać ją do ułożenia przykładowego menu.
Pierwsze śniadanie
Pierwszy posiłek powinien zawierać jak najmniej cukru, ponieważ poziom glukozy bardzo szybko podnosi się po nocy. Dotyczy to także produktów mlecznych. Na śniadanie możesz zjeść np.:
- kanapkę z chleba żytniego z chudą szynką, serem i pomidorem;
- bułkę z mąki z pełnego przemiału z gotowanym jajkiem, rzodkiewką i szczypiorkiem.
Drugie śniadanie
W przypadku tego posiłku masz już większą swobodę planowania. Nie musisz obawiać się nabiału, możesz pozwolić sobie nawet na szklankę soku owocowego rozcieńczonego wodą. Przykładowe propozycje na drugie śniadanie to:
- płatki owsiane z jogurtem naturalnym;
- jabłko lub gruszka;
- chrupkie pieczywo pełnoziarniste.
Obiad
W przypadku dań obiadowych szczególne znaczenie ma technika ich przygotowywania. Tłuszcze ograniczają wchłanianie węglowodanów, dlatego lepiej unikać potraw smażonych. Jeśli lubisz zupy, wybieraj te bez śmietany i zasmażki. Warto też pamiętać, że długie gotowanie podnosi indeks glikemiczny warzyw, makaronu, ryżu i kaszy. Na obiad możesz przygotować np.:
- rybę pieczoną z warzywami;
- gotowany schab, ryż brązowy, surówkę z marchewki i jabłka;
- ciecierzycę w sosie pomidorowym z kaszą;
- zupę jarzynową;
- makaron pełnoziarnisty z oliwą z oliwek, fasolką szparagową i pomidorkami koktajlowymi.
Podwieczorek
To posiłek, który kojarzy się głównie ze słodkimi przekąskami, ale przy cukrzycy lepiej ich unikać. Zamiast tego zjedz kanapkę, sałatkę warzywną lub owocową, naleśniki smażone bez tłuszczu.
Kolacja
Ostatni posiłek powinien być zaplanowany tak, by nie było w nim owoców ani niczego, co zawiera naturalne cukry. Dobrym pomysłem na kolację przy diecie cukrzycowej w ciąży będzie sałatka, w której mogą znaleźć się warzywa, kasze, chude mięso i wędliny.
Podsumowanie
Lekarz stwierdził u ciebie cukrzycę ciążową? To dobra okazja do tego, by wprowadzić do życia zdrowe nawyki. Na zmianach z pewnością zyskasz zarówno ty, jak i twoje dziecko.
