Dapagliflozyna to główny składnik leków na cukrzycę typu 2. Dzięki niej możesz zadbać o prawidłowy poziom glukozy we krwi. Kto może zażywać takie leki? Na jakie inne korzyści dla zdrowia możesz liczyć?
W przypadku cukrzycy typu 2. nie ma konieczności podawania insuliny w formie zastrzyków. Co w takim razie możesz robić, by zadbać o właściwe stężenie glukozy we krwi? Z pomocą przychodzą leki zawierające dapagliflozynę. Dzięki nim można ograniczyć zjawisko odzyskiwania glukozy z nerek i zapewnić prawidłowe wydalanie jej wraz z moczem. Dowiedz się, jak działają leki doustne dla cukrzyków!
Dlaczego skuteczne leczenie cukrzycy typu 2. jest tak ważne?
W przypadku osób chorych na cukrzycę typu 2. nie stosuje się typowej insulinoterapii polegającej na stałym przyjmowaniu insuliny. Ważne jest przede wszystkim kontrolowanie glikemii, prowadzenie zdrowego trybu życia i przestrzeganie diety. Nie oznacza to jednak, że pacjenci z cukrzycą tego typu nie mogą korzystać ze skutecznych sposobów leczenia.
Jest to szczególnie ważne ze względu na możliwe konsekwencje zdrowotne w przypadku nieleczonej cukrzycy. U osób chorych zwiększa się ryzyko wystąpienia m.in. choroby układu krążenia: nadciśnienie, choroba wieńcowa, miażdżyca, a w poważniejszych przypadkach zawały i udary. Wiele z tych chorób przynosi nieodwracalne zmiany w organizmie, dlatego tak istotna jest profilaktyka.
Jak działa dapagliflozyna?
Osoby, które chorują na cukrzycę typu 2. nie są skazane wyłącznie na kontrolowanie swojej diety i trybu życia. W leczeniu tej choroby stosuje się leki zawierające dapagliflozynę. To substancja aktywna o działaniu hipoglikemizującym, czyli zmniejszającym ilość glukozy we krwi. Można powiedzieć, że dapagliflozyna działa pod tym względem jak wytwarzana przez trzustkę naturalna insulina. Jednocześnie dapagliflozyna działa korzystnie na układ sercowo-naczyniowy.
Jak dokładnie wygląda wpływ dapagliflozyny na ludzki organizm? Jest ona inhibitorem kontransportera glukozy zależnego od jonów sodowych (SGLT2). Co to oznacza? Ten składnik leków na cukrzycę zmniejsza wchłanianie zwrotne glukozy w kanalikach nerkowych, dzięki czemu może być ona wydalana wraz z moczem. Jednocześnie powoduje zmniejszenie wchłaniania sodu i zwiększenie jego wydalania. W cukrzycy typu 2. wydalanie glukozy jest zaburzone – jest ona odzyskiwana w nerkach i zamiast zostać usunięta z moczem, trafia ponownie do krwi, powodując hiperglikemię. Dzięki stosowaniu dapagliflozyny proces ten zostaje zatrzymany.
Dawkowanie dapagliflozyny
Leki zawierające dapagliflozynę mają formę doustną. Dobrze się wchłaniają, a maksymalne stężenie składnika aktywnego w organizmie uzyskuje się po około 2 godzinach od spożycia. Zażywanie jest niezależne od pór posiłków. Lek można przyjmować także na czczo.
Standardowo podaje się 10 mg 1 raz na dobę. Jeśli pacjent przyjmuje insulinę lub lek zwiększający jej wydzielanie (np. zawierający pochodną sulfonylomocznika), może być konieczne zmniejszenie dawki insuliny lub leku.
Odpowiedni poziom dapagliflozyny utrzymuje się w organizmie przez kolejne 24 godziny, a przy regularnym stosowaniu jest wyrównany przez cały czas.
Wskazania do stosowania dapagliflozyny
Stosowanie dapagliflozyny jest wskazane w dwóch przypadkach:
- u pacjentów chorych na cukrzycę typu 2., w sytuacji, gdy nie mogą oni stosować metforminy – jako monoterapia lub uzupełnienie innych leków przeciwcukrzycowych;
- u pacjentów z niewydolnością serca w formie przewlekłej ze zmniejszoną frakcją wyrzutową.
Leki zawierające dapagliflozynę są przeznaczone dla osób dorosłych.
Przeciwwskazania i środki ostrożności przy stosowaniu dapagliflozyny
Stosowany w leczeniu cukrzycy lek nie jest przeznaczony dla wszystkich. Istnieje kilka przeciwwskazań do jego stosowania:
- uczulenie na którykolwiek ze składników preparatu;
- ciąża – przy zażywaniu w 2. lub 3. trymestrze może powodować nieprawidłowy rozwój nerek u dziecka;
- karmienie piersią – składniki leku przenikają do mleka.
Ta lista nie jest długa. Znacznie więcej jest przypadków, w których należy zachować szczególną ostrożność podczas podawania leku. Niektóre choroby nie są bezwzględnym przeciwwskazaniem, ale stanowią podstawę do zmniejszenia dawki lub przeprowadzenia dodatkowych badań kontrolnych. Te choroby to przede wszystkim:
- choroby i niewydolność nerek – lek może działać tylko wówczas, gdy nerki pracują prawidłowo, jeśli pojawiają się zaburzenia czynności nerek, jego skuteczność będzie ograniczona;
- zaburzenia pracy wątroby – w przypadku ciężkiej niewydolności występuje zwiększona ekspozycja wątroby na działanie leku;
- choroby serca i zaburzenie ciśnienia – skutkiem ubocznym stosowania leku jest obniżenie ciśnienia tętniczego, co może stanowić ryzyko u osób, które przyjmują leki na nadciśnienie.
Możliwe działania niepożądane
Zażywanie dapagliflozyny wiąże się z większym niż zwykle prawdopodobieństwem wystąpienia kwasicy ketonowej. Jej objawy to wymioty, biegunki, ból brzucha, osłabienie. O tym, czy pacjentowi grozi nadmierne zakwaszenie organizmu, decyduje lekarz – jeśli stwierdzi, że ryzyko jest duże, może wybrać inny lek.
Działania niepożądane mogą się pojawić także w przypadku, gdy diabetyk zażywa inne leki. Połączenie dapagliflozyny z lekami przeciwcukrzycowymi zwiększa ryzyko wystąpienia hipoglikemii. Z kolei przy zażywaniu leków moczopędnych problemem może być nadmierne obniżenie ciśnienia i odwodnienie organizmu.
- Inne problemy, jakie mogą się pojawić, to: częstomocz;
- infekcje dróg rodnych i moczowych;
- ból pleców;
- zwiększony hematokryt.
Dapagliflozyna a niewydolność serca – jak działa lek?
Dapagliflozynę stosuje się nie tylko jako lek na cukrzycę. Wykorzystuje się ją także do leczenia niewydolności serca. Te choroby są często ze sobą powiązane, ponieważ zaburzenia metabolizmu węglowodanów są przyczyną niekorzystnych zmian w układzie sercowo-naczyniowym.
Jaki jest mechanizm działania leku przy przewlekłej niewydolności serca?
Dapagliflozyna jest w tym przypadku
pomocna przede wszystkim dzięki zwiększeniu ilości sodu w wydalanym moczu. Dzięki temu zwiększa się również ilość wody usuwanej z organizmu. W naczyniach krwionośnych znajduje się wówczas mniej płynów, obniża się ciśnienie – to wszystko sprawia, że serce pacjenta jest w mniejszym stopniu obciążone.
Czy dapagliflozyna działa również w przypadku cukrzycy typu 1.?
Wyniki badań klinicznych mówią obecnie, że dapagliflozyny nie powinno się stosować u osób chorujących na cukrzycę typu 1. Takich leków nie należy również stosować u pacjentów, u których ten typ cukrzycy łączy się z niewydolnością serca.
Co ciekawe, zmiany te wprowadzono niedawno. W 2019 roku Komisja Europejska pozwoliła na stosowanie 5 mg dapagliflozyny u osób z cukrzycą typu 1., z BMI powyżej 27, u których nie działała insulinoterapia. Producent leku, firma AstraZeneca, zdecydowała jednak w 2021 roku o wycofaniu tego wskazania.
Dapagliflozyna – podsumowanie
Choć aktywność fizyczna, unikanie niezdrowej żywności i kontrola glikemii to klucz do dobrego samopoczucia u osób z cukrzycą, to jednak właściwie dobrane leki potrafią zmienić wiele w życiu diabetyków. Dapagliflozyna to doskonały przykład – ten dobrze przyswajający się produkt leczniczy jest łatwy w stosowaniu, a korzyści dla zdrowia są znacznie szersze niż tylko wyregulowanie poziomu cukru.
