Dieta cukrzycowa – co może jeść diabetyk, a czego musi unikać w jadłospisie?

Dieta cukrzycowa to jeden z ważniejszych punktów leczenia! Jeśli będzie właściwie skomponowana, może poprawić samopoczucie diabetyka, a także opóźnić rozwój choroby. Co powinno znaleźć się na talerzu cukrzyka? Sprawdź!

Dieta cukrzycowa pomaga w walce z chorobą. Jeśli jest właściwie skomponowana, zapobiega gwałtownym wahaniom poziomu cukru we krwi. A to bardzo ważne dla chorych na cukrzycę! Sprawdź zatem, jakie produkty może spożywać diabetyk i jak łączyć je w pyszne dania!

Produkty polecane w diecie cukrzycowej

Właściwe leczenie cukrzycy, wspomagane dietą i aktywnością fizyczną, daje najlepsze efekty. Jadłospis dla cukrzyka powinien więc zawierać odpowiednio dobrane produkty. Przede wszystkim takie, które charakteryzują się niskim indeksem glikemicznym. Co to oznacza? Indeks glikemiczny informuje o tym, jak dana żywność wpływa na stężenie cukru we krwi. Jeśli jest on wysoki, oznacza to, że pożywienie szybko się wchłania, co powoduje nagły i gwałtowny wzrost poziomu glukozy we krwi. Po posiłku z wysokim indeksem glikemicznym nie tylko cukrzycy, ale też osoby zdrowe mogą czuć się senne i ociężałe. Jedzenie tego typu produktów, to jednak nie tylko szybki wyrzut insuliny. Jej poziom równie szybko w organizmie spada, co powoduje nagłe pojawienie się uczucia silnego głodu i szybką utratę energii.

Jakie posiłki o niskim indeksie glikemicznym są najlepsze dla cukrzyków?

Posiłki o niskim indeksie glikemicznym z kolei są dłużej trawione i nie wywołują tak gwałtownych wahań stężenia glukozy we krwi. Dzięki temu łatwiej przyswoić składniki odżywcze oraz uniknąć nagłego uczucia głodu czy zmęczenia. Dieta z niskim indeksem glikemicznym polecana jest nie tylko cukrzykom. Sprawdza się również u osób z nadwagą i otyłością – jeśli zależy im na redukcji masy ciała. Co powinno stanowić podstawę zbilansowanej diety cukrzycowej?

Przede wszystkim warzywa! Tak zwany zdrowy talerz najlepiej komponować w ten sposób, aby połowę jego objętości stanowiły warzywa (najlepiej surowe albo poddane krótkiej obróbce cieplnej), 1/4 – produkty białkowe i 1/4 tłuszcze i węglowodany. Jakie warzywa można jeść przy cukrzycy typu 2 lub 1? Wybór jest bardzo duży! Chory może pozwolić sobie np. na:

• pomidory;
• ogórki;
• paprykę;
• sałatę;
• brokuły;
• kalafiory;
• seler;
• cebulę;
• pietruszkę;
• marchew.

Warzywa bogate w skrobię i cukry należy spożywać w mniejszych ilościach. Należą do nich m.in. ziemniaki, dynia i kukurydza.

Owoce i inne produkty w diecie cukrzycowej

Cukrzycy mogą pozwolić sobie również na spożywanie niektórych owoców. Ważne jest jednak, aby wybierać produkty o niskim indeksie glikemicznym, bez dużej ilości węglowodanów. Raczej nie poleca się więc winogron lub bananów. Diabetycy borykający się z cukrzycą typu 1 i 2 mogą za to zajadać się owocami sezonowymi takimi jak truskawki, wiśnie, czereśnie, maliny, agrest, porzeczki, borówki, jabłka, brzoskwinie czy wszelkie cytrusy. Dieta w cukrzycy niech zawiera jedynie owoce świeże! W diecie cukrzycowej mogą pojawić się również produkty zbożowe, ale pełnoziarniste. Należą do nich pieczywo takie jak chleb razowy i typu graham, grube kasze, pełnoziarniste makarony, brązowy ryż, otręby zbożowe i płatki (np. płatki owsiane i jaglane).

Nabiał i mięso a dieta chorego

Jeśli diabetyk przepada za nabiałem, można pozostawić go w diecie, ale w ograniczonym zakresie. Dieta przy cukrzycy (również cukrzycy ciążowej) może składa się również z jogurtów, kefirów i maślanki, ale niech będą to wersje niesłodzone, naturalne. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby we własnym zakresie dodać do nich dozwolone owoce i w ten sposób przygotować np. pyszny koktajl. Dieta dla cukrzyka może zawierać także sery twarogowe oraz serki ziarniste. Czy diabetycy mogą pić mleko? Tak, ale w ograniczonych ilościach!

Dozwolone w diecie cukrzycowej są również chude wędliny i mięsa (najlepiej gotowane albo duszone). Dieta z niskim ig nie wyklucza oczywiście tłuszczu! Wolno jeść przede wszystkim tłuszcze i oleje roślinne (oliwa z oliwek, olej lniany czy rzepakowy).

Tego lepiej nie jeść, czyli produkty niewskazane w diecie cukrzycowej

Czego lepiej unikać, jeśli nie chcesz doprowadzić do rozwoju cukrzycy? Produkty przeciwwskazane w diecie cukrzycowej to takie, które zawierają duże ilości cukrów prostych i tłuszczów nasyconych, czyli np.:

• produkty zbożowe wysoko przetworzone i oczyszczone, jak białe pieczywo, drobne kasze, biały ryż, płatki śniadaniowe, słodzone musli;
• długo gotowane, konserwowane lub suszone warzywa i owoce. Odpowiednia dieta cukrzycowa to taka, w której nie występują też bardzo słodkie owoce świeże (banany, ananasy, winogrona).

Osoby chorujące na cukrzycę powinny unikać też tłustych mięs, kiełbas i parówek. Najlepiej też ograniczyć ich smażenie – zwłaszcza w głębokim tłuszczu. Objawy cukrzycy (a także inne choroby, np. nadciśnienie tętnicze) mogą zwiększać też takie produkty jak słodzone napoje, gotowe słodycze, ciasta na bazie białej mąki pszennej i cukru. Dla osób z cukrzycą typu 2 i 1 niewskazane są także oczywiście słone przekąski (paluszki, chipsy itp.) oraz dania typu fast food.

Indeks glikemiczny produktów i wyrzuty insuliny, czyli jak komponować codzienny jadłospis

Czy takie skomponowanie posiłków, aby uzyskać dietę cukrzycową o niskim indeksie glikemicznym, bogatą w błonnik pokarmowy, odpowiednią ilość białka i tłuszczy, a także właściwą kaloryczność, jest trudne? Jeśli wiesz, w jakich produktach znajdują się węglowodany proste, a gdzie szukać złożonych, znasz dobre źródła białka i potrafisz określić wartość energetyczną diety dla osoby o podobnych do ciebie parametrach, zapewne nie. Do tej pory nie interesowałeś się tajnikami odżywiania? Skorzystaj z pomocy dietetyka klinicznego. Specjalista wyliczy twoje zapotrzebowanie kaloryczne, weźmie pod uwagę rodzaj choroby (czy ma np. powstać dieta cukrzycowa w ciąży czy dla seniora) oraz twój tryb życia. Oszacuje też, ile powinieneś spożywać w ciągu dnia posiłków, a potem ułoży ci gotowy plan żywieniowy. Otrzymasz też od niego tabele zamienników danego produktu, co ułatwi ci zakupy.

Przykładowy jadłospis cukrzyka

Dieta niskowęglowodanowa, zalecana przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne nie musi być wymagająca, trudna do przygotowania i niesmaczna! Możesz postawić na proste, pyszne posiłki. Przykład takiego jadłospisu?

1. Na śniadanie przygotuj 2 gotowane na twardo jajka i kromkę razowego pieczywa. Podawaj ze świeżym ogórkiem, pomidorem albo rzodkiewką.
2. Drugie śniadanie może stanowić koktajl mleczny. Użyj maślanki albo kefiru i zblenduj z ulubionymi owocami oraz 2 łyżkami płatków owsianych.
3. Przykładowe przepisy obiadowe to zupa kalafiorowa albo brokułowa (może to być pożywna zupa krem). Na drugie danie zaserwuj z kolei brązowy ryż z pieczoną rybą (dorsz, mintaj) i surówką na bazie kapusty pekińskiej, papryki i pomidorów.
4. Jako podwieczorek w diecie cukrzycowej sprawdzi się ziarnisty serek. Dodaj do niego pomidorki koktajlowe i ogórka i zjedz z kromką razowego pieczywa.
5. A kolacja? Ugotuj na parze pierś z kurczaka (albo przygotuj ją w wersji grillowanej). Niech stanowi ona podstawę sałatki! Dodaj sałatę, żółtą i czerwoną paprykę oraz pomidory. Całość wymieszaj z odrobiną jogurtu naturalnego z dodatkiem tymianku, bazylii i oregano.

Dieta cukrzycowa wraz z odpowiednim leczeniem to sposób na uniknięcie powikłań cukrzycy. Warto więc o nią zadbać i wybierać zalecane produkty. Efekty na pewno zmotywują cię do kontynuowania zmian w jadłospisie!