Czym jest insulina? Normy stężenia tego hormonu we krwi to ważna informacja o twoim stanie zdrowia. Ich przekroczenie może oznaczać cukrzycę oraz inne choroby! Dowiedz się więcej i sprawdź, kiedy badać insulinę i udać się do lekarza!
Czy wiesz, jak ważna jest insulina? Normy analityczne oraz inne podstawowe informacje, które uzyskasz dzięki prostemu badaniu krwi, mogą wiele powiedzieć o twoim stanie zdrowia. Sprawdź, kiedy warto zdecydować się na przeprowadzenie badania! Czytaj nasz poradnik.
Czym jest insulina? Poznaj bliżej ten ważny hormon
Insulina to hormon wydzielany w ludzkim organizmie przez trzustkę. Jego obecność (w prawidłowych ilościach) jest niezbędna w procesie trawienia węglowodanów oraz tłuszczów. Jak to działa? Tuż po posiłku dochodzi do wyrzutu insuliny. Dzięki temu glukoza z pokarmów może być transportowana do wszystkich komórek i odżywić organizm. Kiedy insuliny jest zbyt mało, komórki organizmu nie są w stanie pobrać glukozy – dochodzi wówczas do hiperglikemii (jeśli utrzymuje się ona zbyt długo, może dojść do uszkodzenia narządów wewnętrznych). Zbyt duża ilość insuliny (normy są przekroczone) prowadzi z kolei do stanu hipoglikemii.
Insulina – normy, których lepiej nie przekraczać!
Zwykle, kiedy zauważalne stają się pierwsze objawy chorób związanych ze zbyt wysokim lub zbyt niskim poziomem insuliny we krwi, u pacjenta badany jest poziom cukru we krwi. Oznaczenie stężenia glukozy jest o wiele prostsze niż sprawdzenie ilości insuliny. Prawidłowy poziom glukozy we krwi na czczo mieści się w przedziale 70-99 mg/dl. Jeśli wynik jest inny, warto powtórzyć badanie, a także skontaktować się z lekarzem. Zleci on dalszą diagnostykę – w tym m.in. określenie poziomu insuliny na czczo. Wówczas należy wykonać test wrażliwości na insulinę – badanie polegające na jednoczesnym podawaniu pacjentowi glukozy i insuliny wraz z oznaczaniem glikemii. Tak specjalistyczne badanie jest jednak wykonywane dość rzadko. Mimo to warto wiedzieć, co oznaczają jego wyniki. Insulina (normy wg badania) powinna mieścić się w przedziałach:
- na czczo – do 10 mU/ml;
- po upływie 1 godziny od posiłku, stężenie insuliny może podnieść się maksymalnie do 50 mu/ml;
- oznaczenie poziomu insuliny po 2 godzinach od posiłku nie powinno dać wyniku wyższego niż 30 mU/ml.
Jeśli badanie poziomu insuliny we krwi wskaże wyniki niższe niż podane normy, może to oznaczać cukrzycę typu 1, niedoczynność przysadki albo choroby związane z funkcjonowaniem trzustki (takie jak zapalenie trzustki). Podwyższony poziom insuliny to z kolei wskazanie do dalszej diagnostyki w kierunku takich chorób jak cukrzyca typu 2, nietolerancja glukozy, choroba Cushinga albo wystąpienie zespołu metabolicznego.
Rodzaje insuliny i sposoby jej podawania
Jeśli chodzi o poziom insuliny, normy są już ci znane. W przypadku wystąpienia u pacjenta cukrzycy typu 1, podawanie insuliny staje się niezbędne (trzustka chorego w ogóle nie wytwarza tego hormonu). Diabetycy borykający się z cukrzycą typu 2 bardzo często mogą pomóc sobie właściwą dietą, wprowadzeniem do codziennej rutyny aktywności fizycznej oraz lekami doustnymi. Kiedy jednak niezbędne staje się uzupełnienie insuliny w organizmie z zewnątrz, do terapii wybierana jest jedna z dwóch rodzajów leku:
- insuliny ludzkie – produkowane z wykorzystaniem metod inżynierii genetycznej. Skład takiej insuliny jest identyczny z tym, jaką powinien produkować organizm człowieka. Metoda stosowania insuliny ludzkiej w leczeniu wyparła z terapii stosowane wcześniej insuliny z trzustek wieprzowych i wołowych.
- analogi insuliny – rodzaje leków produkowanych z wykorzystaniem najnowszej technologii. Gotowe produkty dzieli się na szybko i długo działające. Te pierwsze najczęściej zalecane są pacjentom młodym i w średnim wieku. Drugie przeznaczone są dla seniorów oraz osób bardzo mało aktywnych fizycznie.
Jak podawać insulinę, kiedy stężenie glukozy we krwi utrzymuj się na niewłaściwym poziomie i pacjent cierpi na cukrzycę? Przede wszystkim należy przestrzegać zaleceń podanych przez lekarza diabetologa! W razie wątpliwości warto ponownie się z nim skonsultować, a jeśli nie ma takiej możliwości – poprosić o pomoc internistę. Nie należy też na własną rękę zmieniać zalecanych dawek czy czasu podawania leków. Może to doprowadzić do niekorzystnego poziomu stężenia glukozy i insuliny we krwi, a tym samym pogorszenia się stanu pacjenta.
Poziom cukru a przyjmowanie insuliny
Lekarze zalecają zwykle, aby każdorazowo przed przyjęciem dawki insuliny zbadać poziom cukru we krwi pacjenta. Ponadto, jeśli dawka leku ma zostać przyjęta przed posiłkiem, należy wziąć pod uwagę jego skład (zwłaszcza ilość występujących w jedzeniu węglowodanów). Insulinę podaje się najczęściej za pomocą niewielkiego pena. Cienką igłą należy wstrzyknąć odpowiednią dawkę leku pod skórę. Lepiej nie podawać leku w mięsień – zaburza to czas wchłaniania insuliny, a także sposób jej działania. Po podaniu insuliny dobrze jest odczekać ok. 6–7 sekund i dopiero po tym czasie wyciągnąć igłę. Insulinę podaje się najczęściej w brzuch, udo albo ramię. W niektórych przypadkach konieczne jest zainstalowanie pacjentowi pompy insulinowej (niewielkiego pojemniczka, z którego insulina dostarczana jest do organizmu automatycznie o określonych porach).
Insulinooporność – czym jest ta choroba?
Czasem w organizmie dochodzi do zwiększonej oporności tkanek na działanie insuliny. Dotyczy to przede wszystkim tkanek mięśniowych i wątroby. W efekcie trzustka zwiększa wydzielanie insuliny, a w organizmie zaczyna jej być zbyt dużo. Dochodzi do insulinooporności.
W krajach rozwiniętych schorzenie to w ostatnich latach diagnozowane jest coraz częściej. Jest to wynikiem ogromnej liczby diagnozowanych codziennie nowych przypadków takich chorób cywilizacyjnych jak cukrzyca, otyłość czy miażdżyca. Najczęściej spotykane objawy związane z nadmierną produkcją insuliny przez trzustkę to senność (zwłaszcza po posiłkach), osłabienie, zmęczenie, problemy z koncentracją i pamięcią, rozdrażnienie, napady głodu i ciągły apetyt na słodycze, a także stały przyrost masy ciała.
Z uwagi na niespecyficzne objawy diagnostyka insulinooporności jest utrudniona – często zanim lekarze wdrożą właściwy sposób leczenia, mija sporo czasu. Już w krótkim czasie po podjęciu leczenia znacząco poprawia się zarówno komfort życia, jak i stan zdrowia pacjenta. Jak poradzić sobie z insulinoodpornością? Jak regulować poziom insuliny? Normy pozwoli uregulować odpowiedni plan żywienia, ale nie tylko.
Jak leczyć insulinooporność?
Ważnymi składowymi terapii jest odpowiednia dieta (bogata w produkty ze średnim i niskim indeksem glikemicznym), dbałość o codzienny dobrostan (unikanie stresujących sytuacji i zapewnienie sobie minimum 8 godzin snu), a także wdrożenie leczenia farmakologicznego. Często dodatkowo pacjenci przyjmują suplementy (kwasy omega 3, witaminę D3, B12 oraz probiotyki). Przez cały czas leczenia ważne jest kontrolowanie stężenia insuliny we krwi na czczo i po posiłkach.
W przypadku pacjentów borykających się z otyłością II i III stopnia (BMI powyżej 40), lekarze mogą zdecydować się również na operacyjne leczenie insulinooporności.
Insulina jest hormonem o ogromnym znaczeniu dla codziennego funkcjonowania organizmu. Zaburzenia jej wchłaniania prowadzą do wielu poważnych schorzeń – przede wszystkim rozwoju cukrzycy. Warto o tym wiedzieć i w razie pojawienia się niepokojących objawów wykonać podstawowe badania (np. sprawdzić poziom glukozy na czczo czy zrobić test obciążenia glukozą). Wyniki podpowiedzą, czy źródeł problemów szukać w chorobach metabolicznych, czy też dokładniej przyjrzeć się pracy innych organów. Wiesz już, jak kontrolować poziom insuliny, normy znasz, więc możesz lepiej kontrolować organizm.
