Krzywa cukrowa w ciąży to jedno z obowiązkowych badań. Ciężarna powinna go wykonać, aby wykluczyć cukrzycę ciążową zagrażającą zdrowiu i życiu płodu. Jak i w którym trymestrze ciąży wykonuje się to badanie? Czytaj dalej, aby rozwiać wszelkie wątpliwości.
Cukrzyca ciążowa występuje u ok. 3% wszystkich kobiet spodziewających się dziecka. Wysokie stężenie glukozy może powodować szereg wad rozwojowych płodu, w tym makrosomię, czyli zwiększoną masę urodzeniową. Pacjentka powinna zadbać o prawidłowy poziom cukru we krwi już przed zajściem w ciążę. Są jednak także testy, określane jako krzywa cukrzycowa. W ciąży należy je wykonać w II trymestrze. Zmniejszy to ryzyko pojawienia się powikłań cukrzycowych, zagrażających zdrowiu i życiu matki i dziecka. Kiedy wynik jest prawidłowy? Oto ważne informacje dla kobiet w ciąży.
Krzywa cukrowa w ciąży – jak wygląda badanie? Interpretacja wyników.
Krzywa cukrowa w ciąży to inaczej test obciążenia glukozą (OGTT). Jest rutynowym badaniem przeprowadzanym w celu diagnostyki hiperglikemii i cukrzycy. Badanie należy przeprowadzić na czczo. Test ten wykonuje się w kilku etapach.
- Na początku z żyły łokciowej pobierana jest krew, by ocenić poziom glukozy we krwi.
- Następnie pacjentka musi wypić roztwór 75 g glukozy.
- Krew pobierana jest następnie po upływie jednej i dwóch godzin.
Badanie krzywej cukrowej ma celu weryfikację prawidłowej pracy trzustki, która wydzielając insulinę, przyczynia się do obniżenia stężenia węglowodanów.
Na czczo poziom glukozy nie powinien przekraczać 90 mg/dl, po upływie 1 h – 92–125 mg/dl, natomiast po 2 h – 153 mg/dl. Odchylenia od tych norm wymagają natychmiastowej konsultacji z lekarzem ginekologiem prowadzącym ciążę, a także z diabetologiem.
Jak należy przygotować się do wykonania krzywej cukrowej w ciąży?
Tak jak w przypadku każdego badania krwi, na test tolerancji glukozy należy przyjść na czczo. Oznacza to powstrzymanie się od jedzenia na ok. 8–12 godzin przed planowanym pobraniem materiału biologicznego. Ważne jest także to, aby na dobę przed oznaczeniem glukozy we krwi na czczo:
- nie podejmować żadnej intensywnej aktywności fizycznej;
- nie spożywać alkoholu.
Na badania należy przyjść w pełni zdrowia. Nawet niewielkie przeziębienie może wpłynąć na rzetelność otrzymanego wyniku krzywej cukrowej w ciąży.
Warto pamiętać o przywilejach, jakie prawo daje kobietom ciężarnym. Test obciążenia glukozą w ciąży mogą one przejść w każdym laboratorium bez konieczności stania w kolejkach. Panie spodziewające się dziecka wchodzą do punktu pobrań jako pierwsze.
Krzywa cukrowa w ciąży – dlaczego warto ja wykonać?
Test obciążenia glukozą powinien być wykonany u każdej kobiety spodziewającej się dziecka. Przyszła matka powinna go wykonać między 24 a 28 tygodniem ciąży. Cukrzyca ciążowa wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej i wizyty u diabetologa w celu kontrolowania poziomu cukru we krwi.
Cukrzyca w ciąży jest zagrożeniem zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Doustny test obciążenia glukozą jest jednym z obowiązkowych badań każdej ciężarnej. Jest szczególnie istotne przy występowaniu kilku czynników ryzyka, w tym m.in.:
- nadwaga i otyłość;
- występowanie nadciśnienia tętniczego;
- wiek powyżej 35 lat;
- diagnoza zespołu policystycznych jajników;
- cukrzyca występująca w bliskiej rodzinie;
- miażdżyca.
Oznaczenie glukozy na czczo pozwala wykryć nieprawidłowości w metabolizmie węglowodanów i w razie konieczności wdrożyć odpowiednie leczenie.
Czym grozi cukrzyca ciążowa?
Wynik badania świadczący o cukrzycy ciążowej to poważny alarm dla przyszłej matki. Zlekceważenie krzywej cukrzycowej w ciąży i niepodjęcie leczenia może prowadzić przede wszystkim do rozwinięcia pełnoobjawowej cukrzycy typu 2 wraz ze wszystkimi jej powikłaniami. Jest to tym bardziej istotne, że choroba początkowo nie daje specyficznych objawów, a pierwsze niepokojące symptomy mogą uwidocznić się dopiero po kilku miesiącach, a nawet latach. Rozpoznanie cukrzycy ciążowej jest kluczowe do prawidłowego rozwoju dziecka i jego zdrowia.
Powikłania cukrzycy ciążowej u dziecka
Istnieje kilka powodów, dla których konieczne jest wykonanie badanie poziomu glukozy we krwi. Najważniejsze dla każdej matki jest zdrowie i życie własnego dziecka, a hiperglikemia i cukrzyca mogą powodować szereg powikłań płodu. Są to m.in.:
- makrosomia, czyli duża masa urodzeniowa dziecka – ma to kolosalne znaczenie nie tylko dla rodzącej (trudniejszy poród, najczęściej zakończony cesarskim cięciem). Jest również jednym z częstych przyczyn niedotlenienia okołoporodowego i urazów mechanicznych;
- dysplazja kości ogonowej;
- agenezja kości krzyżowej;
- hiperbilirubinemia, prowadząca do rozwoju żółtaczki;
- zaburzenia oddychania;
- wady rozwojowe najważniejszych organów, w tym serca, płuc i mózgu;
- niedorozwój struktur biodrowych;
- niewydolność krążenia;
- w skrajnych przypadkach obumarcie wewnątrzmaciczne płodu.
Powikłania cukrzycy ciążowej u matki
Badanie glukozy (nawet kilkukrotne w trakcie ciąży) jest istotne również dla przyszłej matki. Poważnymi powikłaniami cukrzycy są m.in.:
- obrzęki kończyn;
- wielowodzie, czyli zwiększona ilość wód płodowych;
- w pierwszym miesiącu ciąży zwiększa się ryzyko poronienia;
- nadciśnienie tętnicze krwi;
- nawracające infekcje bakteryjne i grzybicze okolic intymnych;
- niewydolność nerek;
- urazy okołoporodowe;
- mniejsze prawdopodobieństwo urodzenia dziecka drogami i siłami natury.
Jak leczyć cukrzycę ciążową?
Wynik krzywej cukrowej w ciąży wskazujący na obecność cukrzycy powinien być jak najszybciej skonsultowany z diabetologiem. Istotne będą wówczas ciągła kontrola stężenia glukozy we krwi, a także zmiana nawyków żywieniowych. Przyszła mama powinna pamiętać o wprowadzeniu zdrowej, zbilansowanej diety, a także systematycznych, lekkich ćwiczeń fizycznych, dostosowanych do możliwości ciężarnej.
Odżywianie przy cukrzycy ciążowej
Stosowanie diety w przebiegu cukrzycy ciążowej jest koniecznością pozwalającą na utrzymanie optymalnego stężenia glukozy we krwi. Najczęściej rekomendowana jest dieta 1800 kcal. W przypadku ciąży bliźniaczej wartość ta oscyluje w granicach 2200 kcal.
Kluczowe jest, aby w jadłospisie kobiety ciężarnej cierpiącej na cukrzycę nie zabrakło białka pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Zalecane produkty to:
- chudy drób;
- ryby (tłuste, będące źródłem nienasyconych kwasów omega-3);
- świeże warzywa;
- jaja (w dowolnej postaci);
- twarogi i jogurty bez dodatku cukru;
- otręby;
- orzechy;
- oliwa z oliwek;
- kasze.
Nie mniej ważna jest częstotliwość spożywanych posiłków. Najlepiej będzie jeść częściej, ale w mniejszych porcjach. Rekomenduje się jedzenie 4–5 posiłków o stałych porach. Porcje powinny być niewielkie, tak aby mogły nasycić, a nie spowodować uczucia ciężkości. Będąc w ciąży nie należy jeść za dwóch, ale dla dwóch.
Czego unikać w diecie?
Jeśli wykonanie testu krzywej cukrzycowej w ciąży dało wynik w postaci diagnozy cukrzycy, miej na uwadze, że dietetycy stanowczo odradzają spożywania dużej ilości węglowodanów. Nieodpowiednie są zwłaszcza ich sztuczne formy, występujące w wyrobach cukierniczych:
- cukierkach;
- batonach;
- żelkach;
- czekoladach smakowych;
- ciastkach.
Soki owocowe i napoje gazowane lepiej zastąpić niegazowaną wodą mineralną. Zdecydowanie warto zrezygnować z tłustego mięsa i podrobów, serów pleśniowych, żywności typu fast food i margaryny.
Wykonanie OGGT w ciąży jest konieczne dla każdej kobiety spodziewającej się dziecka. Próbka krwi pozwoli na ocenę ryzyka wystąpienia cukrzycy i w razie potwierdzenia hiperglikemii umożliwi szybkie wdrożenie skutecznych środków zaradczych. Co robić, gdy krzywa cukrzycowa w ciąży dała wynik, jakiego kobieta wolałaby uniknąć? W zdecydowanej większości przypadków zastosowanie właściwej diety pozwoli na pozbycie się schorzenia, a po porodzie zmniejszy ryzyko zachorowania cukrzycę typu 2 w przyszłości.
