Leczenie cukrzycy opiera się na farmakologii oraz zmianie stylu życia. Nie zawsze konieczne jest wprowadzanie leków przeciwcukrzycowych. Nierzadko wystarczy zmiana diety, by poprawić swoje wyniki badań diabetologicznych. Czy leki na cukrzyce są bezpieczne?
Głównym założeniem w czasie leczenia cukrzycy jest obniżenie poziomu cukru we krwi lub zwiększenie produkcji insuliny. Zazwyczaj jej wysokie stężenie powoduje nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu. Do jego unormowania można korzystać z metod farmakologicznych, np. metforminy, a także z niefarmakologicznych, m.in. aktywności fizycznej lub zbilansowanej diety.
Charakterystyka cukrzycy
Cukrzyca to choroba metaboliczna. Objawia się wysokim stężeniem węglowodanu we krwi spowodowanym przez nieprawidłowe działanie trzustki, która produkuje niezbędną dla organizmu insulinę. Choroba może występować w różnych wariantach i w każdym wieku. Najczęściej diagnozowanym jest typ 1. oraz typ 2. Istnieją również typy cukrzycy ciążowej; 3.; 4.; 5.; itp.
Cukrzyca typu 2. nie wymaga konieczności wprowadzenia leków. Początkowo zaleca się zadbanie o swoje ciało poprzez zdrowy styl życia i zrzucenie zbędnych kilogramów. Na aktywność fizyczną powinieneś poświęcać minimum 15 minut dziennie. Twoja dieta musi ulec zmianie. Ogranicz cukier, zrezygnuj z ciężkich i tłustych potraw. Staraj się spożywać więcej błonnika, owoców i warzyw. Jeśli obecne przeciwskazania nie przynoszą rezultatów, konieczne jest wprowadzenie insulinoterapii.
Cukrzyca typu 1. jest chorobą przewlekłą, nie da się jej wyleczyć. Już od samego początku stosuje się w jej leczeniu insulinę, by nie doprowadzić do niebezpiecznych powikłań.
Rodzaje leków na cukrzycę
Podczas leczenia choroby wykorzystuje się różne leki i suplementy diety oraz zioła:
- regulujące poziom cukru;
- zwiększające wrażliwość tkanek;
- zwiększające produkcję insuliny.
O podaniu leków dla cukrzyków z danej grupy decyduje lekarz na podstawie wyników badań. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego dokładnie określają, co podać w zależności od stopnia zaawansowania cukrzycy. Preparaty powinny być wprowadzone w odpowiedniej kolejności i nie wszystkie należy ze sobą łączyć. Jeśli leki nie skutkują, niewielkie ilości insuliny zostają wykorzystywane.
Metformina
Dostępna jest u wielu różnych producentów, pod licznymi nazwami. Często jest jednym z pierwszych leków zalecanych w cukrzycy:
- poprawia metabolizm węglowodanów;
- zwiększa wrażliwość tkanek na działanie insuliny;
- hamuje produkcję wątrobowej glukozy; powoduje zmniejszenie masy ciała; wykazuje działanie ochronne serca; poprawia stężenie lipidów we krwi.
Stosuje się ją samą w leczeniu cukrzycy typu 2. lub z innymi lekami przeciwcukrzycowymi lub z insuliną. Można korzystać z niej w leczeniu stanu przedcukrzycowego, np. nietolerancji glukozy, nieprawidłowej glikemii na czczo oraz do leczenia zespołu policystycznych jajników.
Leczenie cukrzycy typu 2. zacznij od odpowiedniej diety cukrzycowej i stosowania metforminy. Należy wprowadzić ją stopniowo, aby nie pojawiły się nieprzyjemne komplikacje, np. wymioty, nudności, biegunka, gazy, metaliczny posmak w ustach. Jeśli takie objawy występują, udaj się do lekarza, by zmniejszył dawkę lub przepisał lek innej firmy. Metformina produkowana jest w tabletkach lub saszetkach. Zazwyczaj stosuje się ją 2-3 razy dziennie. Istnieje również odmiana tabletek o przedłużonym działaniu do przyjmowania raz dziennie na wieczór, po kolacji.
Pozytywnie wpływa na organizm. Nie rezygnuj z niej z powodu niedostosowania dawki do twojego zapotrzebowania. Nie powoduje niedocukrzeń, nie nasila wydzielania insuliny przez trzustkę.
Efekty jej działania zauważalne są dopiero po około 2 tygodniach stosowania, reguluje poziom glukozy. Jej stosowanie w sposób interwencyjny nie przyniesie rezultatów, dlatego istotna jest tutaj regularność.
Metformina nie ma szybkiego czasu działania, więc nie licz na to, że po nagłym zwiększeniu glikemii równie szybko ją obniżysz lekiem.
Nie każdy chory może wykorzystywać metforminę do leczenia. Przeciwwskazania to:
- uzależnienie od alkoholu;
- ciężka niewydolność nerek i serca;
- zespół bezdechu sennego;
- przewlekła obturacyjjna choroba płuc (POChP).
Pochodne sulfonylomocznika
W Polsce dostępne są 3 warianty:
- glipizyd;
- glikazyd;
- glimepiryd.
Pochodne suflonylomocznika zwiększają produkcję insuliny przez trzustkę, a także wpływają na metabolizm glukozy w innych narządach w pacjentów z cukrzycą typu 2. Skutecznie obniża jej stężenie, jednakże mogą wywołać hipoglikemię (niedocukrzenie).
Doustny lek stosuje się w postaci tabletek rano przed śniadaniem.
Lekarz dostosuje preparat do ciebie i określi prawidłową dawkę leku. Można go stosować z metforminą i innymi lekami na cukrzycę.
Działania niepożądane leków stosowanych w leczeniu to:
- hipoglikemia;
- przyrost masy ciała.
Ich przeciwwskazania to ciężka niewydolność nerek lub wątroby.
Inhibitory SGLT2
Są to flozyny lub gliflozyny:
- empagliflozyna;
- dapagliflozyna;
- kanagliflozyna.
Zwiększają wydalanie glukozy wraz z moczem. Obniżają glikemię, nadmierną wagę i ciśnienie tętnicze. W związku z wydalaniem glukozy drogą moczową możesz być narażony na infekcje dróg moczowych i rodnych. Podczas stosowania tych leków szczególnie dbaj o higienę. Flozyny występują w postaci tabletek i mogą być stosowane z metforminą raz dziennie.
Akarboza
To preparat na cukrzycę w postaci tabletek. Zmniejsza glikemię przez wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego. Możesz go używać z metforminą i innymi lekami. Spożywaj akarbozę 2-3 razy na dobę przed posiłkami.
Działania niepożądane nie są niewielkie: nadmierne gazy i wzdęcia.
Przeciwwskazania osób z cukrzycą typu 2. to ciężka niewydolność wątroby i nerek.
Pochodne tiazolidynodionu
Obecnie z pochodnych tiazolidynodionu dostępny jest pioglitazon. Zmniejsza insulinooporność, zatem glukozę i wolne kwasy tłuszczowe we krwi. Lek przyjmuje się doustnie raz na dobę w skojarzeniu z metforminą.
Może powodować zatrzymanie wody w organizmie.
Nie mogą go stosować pacjenci z zaburzonym działaniem serca.
Leki inkretynowe
Chorzy na cukrzycę mogą stosować leki inkretynowe. Hamują opróżnianie żołądka, zwiększają wydzielanie insuliny, zmniejszają masę ciała oraz poziom glukozy we krwi.
Są one nowe w Polsce. To nowoczesne leki, są mało popularne i aktualnie nie ma dla nich miejsca na listach refundacyjnych i dzielą się na 2 podgrupy.
Pierwsza z nich pobudza receptory GLP-1. Są podawane w iniekcjach podskórnie:
dulaglutyd, liraglutyd, eksenatyd, liksysenatyd. Stosuje się je z metforminą lub pochodnymi sulfonylomocznika.
Druga to inhibitory DPP-4 (gliptyny), które podaje się doustnie w postaci tabletek: wildagliptyna, saksagliptyna, sitagliptyna i linagliptyna. Niektóre zawierają dodatkowo mergorminę.
Do działań niepożądanych należą m.in. brak apetytu, nudności czy wymioty.
Insulina
To odrębna część leków zaliczana do insulinoterapii. Wprowadza się ją na różnym etapie leczenia w zależności od rodzaju cukrzycy.
Cukrzyca typu 1. jest insulinozależna. Oznacza to konieczność podawania leku do organizmu już na samym początku terapii. Trzustka pozbawiona jest możliwości wytwarzania insuliny, dlatego musisz uzupełniać ją z zewnątrz.
W typie 2. wprowadza się ją w momencie, gdy stosowanie maksymalnych dawek leków doustnych nie przynosi efektów. Stężenie glukozy we krwi nadal jest zbyt wysokie. Insulinoterapię w tym przypadku rozpoczyna się od niewielkich dawek dodawanych do dotychczasowych leków insuliny bazowej. Jeśli to nie będzie skutkowało obniżeniem glikemii, należy korzystać z insuliny również do posiłków.
Aby wprowadzić insulinę do organizmu, potrzebujesz odpowiedniego sprzętu. Diabetycy stosują strzykawki lub peny do jednorazowych wkłuć. Pompy insulinowe podłączane są do ciała i stale podają ustaloną dawkę leku do organizmu.
W trakcie tej terapii może wystąpić hiperglikemia i zwiększyć się masa ciała.
By uniknąć nieprzyjemnych powikłań związanych z leczeniem, musisz kontrolować swój stan. Zaopatrz się w glukometr, który pokaże ci poziom glukozy we krwi.
Zioła jako leki na cukrzycę
Zioła od zawsze stosuje się w medycynie. Nie wyleczą one cię z choroby, ale mogą wspomagać utrzymanie prawidłowego poziomu glikemii, zmniejszają poziom cukru oraz wspierają przemianę materii. Warto stosować przebadane zioła o udowodnionym działaniu lub specjalne mieszanki. Możesz je nabyć w aptece, sklepach zielarskich lub samodzielnie przygotować mieszankę ziół.
Nie przyjmuj ich na własną rękę. Niektóre z nich mogą wchodzić w niepożądane interakcje z lekami. Należy je odpowiednio dobrać. Jeśli chcesz wspomóc się ziołami, skonsultuj się z lekarzem diabetologiem, aby dowiedzieć się, czy istnieje taka opcja.
Najskuteczniejsze zioła na obniżenie glukozy to:
- morwa biała;
- mniszek lekarski;
- ziele rutwicy;
- szałwia lekarska;
- kora cynamonu;
- owoc jałowca;
- liście poziomki, borówki, czernicy;
- pokrzywa;
- kozieradka;
- kwiat czarnego bzu.
Odpowiednio dobrane leczenie i samokontrola pozwoli ci na uzyskanie prawidłowego stężenia glukozy we krwi. Nie lekceważ zaleceń lekarza. Zapisane leki mają korzystny wpływ na przebieg twojej choroby.
