Neuropatia cukrzycowa to najczęstsze powikłanie cukrzycy. Cierpi na nią około 90% cukrzyków, więc jest dość powszechna. Utrudnia i obniża jakość życia codziennego, a jej patogeneza jest bardzo złożona. Przyczyną neuropatii jest wzrost poziomu cukru we krwi. Może być skryta i ujawnić się w każdym momencie choroby. Dowiedz się, jak się objawia, jak ją wykryć oraz jak się przed nią ustrzec.
Czym jest neuropatia cukrzycowa?
Neuropatia cukrzycowa to uszkodzenie nerwów obwodowych i narządów wewnętrznych. Objawia się głównie przez zanik czucia w stopach i dłoniach. Często można ją spotkać pod nazwą „polineuropatia”, ponieważ zazwyczaj dochodzi do uszkodzenia wielu nerwów. Jest przewlekłym powikłaniem cukrzycy, jednak może być spowodowana przez:
- nadużywanie alkoholu;
- choroby neurologiczne;
- niedobór witaminy B.
Za jej przyczynę podaje się podwyższone stężenie glukozy we krwi – hiperglikemię. Pojawiają się produkty końcowe glikacji, które powodują zmiany w nerwach. Polineuropatia powstaje wtedy, gdy cukrzyca jest leczona nieprawidłowo lub pozostaje nieleczona.
Dotyczy nie tylko kończyn dolnych, ale również układu autonomicznego. Wyróżnia się kilka rodzajów tej choroby.
Diagnostyka
W zależności od typu cukrzycy diagnostyka neuropatii wykonywana jest w różnym okresie.
W przypadku cukrzycy typu 1. badania lekarskie powinieneś zrobić po 5 latach od zachorowania, jeśli wcześniej nie występowały objawy.
Jeśli cierpisz na cukrzycę 2., powinieneś udać się na wizytę, gdy wystąpią u ciebie objawy.
Badanie polega na sprawdzeniu odczuwania dotyku, bólu, wibracji oraz temperatury i badaniu elektroneurofizjologicznym.
Ból sprawdza się na podeszwie stopy, a wibracje zostają wykonane na:
- grzbiecie palucha;
- kostce bocznej;
- przyśrodkowej oraz górnej części kości piszczelowej.
Jakie są rodzaje neuropatii?
Neuropatia cukrzycowa nie dotyczy wyłącznie układu nerwowego. Oprócz neuropatii obwodowej wskazuje się także na neuropatię autonomiczną, czyli:
- sercowo-naczyniową;
- moczowo-płciową;
- przewodu pokarmowego.
Każda z nich ma swoje charakterystyczne cechy.
Polineuropatia obwodowa
Jest to najczęściej występująca neuropatia w czasie trwania cukrzycy typu 2. i typu 1. Obejmuje naczynia obwodowe, głównie stopy, ale też i dłonie. Określa się ją jako symetralną, ponieważ objawia się symetrycznie na dłoniach i stopach.
W czasie trwania polineuropatii cukrzycowej dochodzi do utraty m.in. czucia dotyku, bólu oraz czucia temperatury. Pojawia się przeczulica i nawet bardzo lekki dotyk jest odczuwalny jako silny ból. Diabetycy często skarżą się na bardzo zimne lub bardzo gorące stopy. Typowe jest również uczucie mrowienia, cierpnięcia, drętwienia, kłucia, porażenia prądem, parzenie i pieczenie. Dolegliwości bólowe zazwyczaj zaostrzają się w nocy. Mogą występować skurcze mięśni kończyn dolnych.
W czasie jej trwania, skóra i błony śluzowe ulegają przesuszeniu i łuszczeniu. Z powodu cukrzycy, gojenie się ran jest utrudnione, sprzyja to rozwojowi zespołu stopy cukrzycowej. Nieprzyjemne dolegliwości związane z polineuropatią mogą się rozwinąć i zniszczyć tkanki miękkie oraz twarde w obrębie stopy. Niekiedy zdarza się, że wymagana jest amputacja.
Jak zidentyfikować polineuropatię obwodową?
By określić, czy cierpisz na taką neuropatię, lekarz wykonuje następujące badania czułości kończyn:
- badanie odczucia bólu za pomocą igły;
- sprawdzanie odczuwania wibracji przy użyciu biotesjometru lub kalibrowanego stroika;
- badanie czucia nacisku z użyciem monofilamentu;
- badanie odczuwania temperatury wskaźnikiem, który jeden koniec ma metalowy (zimny), a drugi plastikowy (ciepły);
- badanie neurofizjologiczne przewodnictwa nerwowego.
Neuropatia układu sercowo-naczyniowego
Niezależnie od aktywności serce ciągle bije przyśpieszone, około 100 uderzeń na minutę (normalny rytm to 75 uderzeń/minutę). Serce cały czas działa ze stałą szybkością, niezależnie od tego czy właśnie ukończyłeś trening, czy czytasz książkę. Wystąpienie neuropatii może powodować zaburzenia rytmu serca. Jest to niebezpieczne, zwłaszcza wtedy, gdy grozi ci zawał. Niedostosowywanie się serca do aktualnego stanu może być powodem śmierci.
Przyczyną takiego zachowania jest nieprawidłowy rozkurcz naczyń krwionośnych na odmienne bodźce.
By stwierdzić neuropatię sercowo-naczyniową, lekarz wstępnie zleci ci wykonanie badania EKG. Jeśli wynik będzie wskazywał neuropatię, musisz wykonać dodatkowe badania specjalistycznym sprzętem diabetologicznym ProSciCard. Interpretuje on rytm serca w odpowiedzi na różnorodne czynniki, np. zróżnicowany oddech.
Neuropatia przewodu pokarmowego
Taki stan zaburza pracę żołądka, jelit i pęcherzyka żółciowego. Do objawów zalicza się:
- biegunki;
- zaparcia;
- uczucie pełności po jedzeniu.
Bardzo rzadko występują nudności bądź wymioty. Aby zdiagnozować neuropatię, zleca się badania w kierunku chorób układu pokarmowego. Zostaje wykonana gastroskopia (badanie przełyku i żołądka za pomocą rurki endoskopu) lub rzadziej kolonoskopia (badanie jelita grubego przez kolonoskop). Jeśli patologie zostały wykluczone, możesz mieć wykonywane specjalistyczne badania, takie jak:
- scyntygrafia żołądka;
- elektrogastrografia;
- pasaż jelitowy (rentgen jelit z użyciem płynnego kontrastu).
Neuropatia przewodu pokarmowego powoduje jedynie nieprzyjemne dolegliwości. Niestety, przez zaburzenie pracy przewodu pokarmowego możesz mieć kłopoty z opróżnianiem żołądka oraz wchłanianiem pokarmów przez jelita. Powoduje to wahania glikemii, które trudno unormować.
By poprawić funkcję układu, spożywaj małe posiłki, najlepiej w formie półpłynnej, oraz stosuj leki poprawiające funkcję jelit.
Neuropatia układu moczowo-płciowego
Zaburzenie dotyczy czynności pęcherza moczowego (cystopiata), a także zaburzeń erekcji.
Zaburzenie czynności pęcherza moczowego
Zaburzenie czynności pęcherza objawia się poprzez uczucie pełnego pęcherza. Czujesz, że musisz skorzystać z toalety, ale nie zawsze zrobisz to skutecznie. Powoduje to zaleganie moczu, co skutkuje infekcjami. Cystopiata może wskazywać także na nietrzymanie moczu.
By ją potwierdzić, musisz wykonać badania urologiczne.
Zaburzenia erekcji
Zaburzenia wzwodu dotyczą wyłącznie mężczyzn. Pomimo że występują dość często, pacjenci nie chcą rozmawiać o swojej dolegliwości z lekarzem, ponieważ jest to dla nich wstydliwy temat. Nieprawidłowość erekcji może być przyczyną rozpadu rodzin czy konfliktów w małżeństwie.
Mężczyznom z zakłóceniem erekcji trudno uzyskać lub utrzymać wzwód, a tym samym stosunek seksualny jest niezbyt satysfakcjonujący. By wzwód wystąpił, muszą prawidłowo funkcjonować naczynia krwionośne oraz układ nerwowy i hormonalny. Jeśli występuje zaburzenie jednego z tych elementów, pojawia się zaburzenie. Ta dolegliwość spotyka zdecydowanie częściej mężczyzn chorych na cukrzycę niż mężczyzn w pełni zdrowych.
Leczenie przyczynowe polega na utrzymaniu prawidłowego poziomu cukru. Musisz także zwrócić uwagę na nadciśnienie tętnicze i cholesterol. Porzuć palenie papierosów i picie alkoholu.
Dlaczego cukrzycy są bardziej narażeni?
Cukrzyca powoduje uszkodzenie włókien nerwowych i naczyń krwionośnych przez długo utrzymujące się zwiększenie poziomu cukru we krwi. Niestety, uszkodzone zostają także naczynia i nerwy występujące w penisie. Przez naruszenie włókien nerwowych, sygnał nerwowy nie może być prawidłowo przekazany z mózgu do prącia. W naczyniach krwionośnych zostaje zwężony przebieg światłą w związku z przebiegiem miażdżycy.
Najczęściej zaburzenie to występuje u mężczyzn, którzy chorują od wielu lat i cukrzyca jest niewyrównana.
Leczenie neuropatii cukrzycowej
Leczenie neuropatii cukrzycowej jest złożone, ponieważ dzieli się na przyczynowe i objawowe. Ma na celu złagodzić powstałe dolegliwości. By wyrównać cukrzycę, najczęściej stosuje się insulinoterapię.
Leczenie przyczynowe
Polega na utrzymaniu optymalnej glikemii, prawidłowym leczeniu cukrzycy, by zniwelować dolegliwości. Unormowanie cukru we krwi sprawi, że poprawią się twoje wyniki badań i zmniejszą schorzenia. Utrzymaj także stężenie cholesterolu na zalecanym poziomie, zadbaj o kontrolę ciśnienia tętniczego i ogranicz używki.
Leczenie objawowe
By złagodzić problemy związane z powikłaniami, stosuje się leki przeciwbólowe, przeciwdrgawkowe oraz leki przeciwdepresyjne. Możesz również stosować akupunkturę i fizykoterapię lub dodać aktywność fizyczną do planu dnia.
Zapobieganie
By zapobiec wystąpieniu neuropatii cukrzycowej, musisz kontrolować postęp choroby. Właściwe leczenie i odpowiednia edukacja zdrowotna skutecznie zaradzą wszystkim nieprzyjemnościom. Staraj się prowadzić zdrowy tryb życia, ograniczyć używki i spożywać zbilansowane posiłki.
